Στη σειρά όλων αυτών των υπέροχων γυναικών, που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, σμίλεψαν τροχιές στ' αστέρια και στο νου μας, έρχεται να προστεθεί κι ετούτη η καλή Katherine Johnson, η οποία έχοντας 101 κλεισμένους χρόνους, μ' άλλα λόγια υπερπλήρης ημερών, γίνηκε κι αυτή με τη σειρά της - δεν πάει μήνας από σήμερα - ένας αστερισμός ακόμη να καθοδηγεί τους ιστορικούς της επιστήμης. Μεταξύ των αφανών εκείνων που όχι μόνο στήριξαν τα όνειρα μιας γενιάς αστροναυτών, μα έφτιαξαν μ' αυτά πραγματικότητες, η καλή Johnson έπλεκε με τα μαθηματικά γιρλάντες και σερπαντίνες και τις άπλωνε στο στερέωμα, όπως ο Κοντορεβιθούλης άπλωνε ψιχουλάκια για να βρίσκει το δρόμο πίσω σπίτι του. Μάγισσα της Ουράνιας Μηχανικής, σου προσφέρουμε φόρο τιμής έστω και καθυστερημένα. Το blog ετούτο, ωστόσο, δεν είναι εγκυκλοπαιδικό, μα περισσότερο ένα παιχνίδι υπομνημάτων για τα γεράματα. Αν κανείς το επιθυμεί, μπορεί να αναζητήσει εύκολα πληροφορίες για τη ζωή και το έργο της στη Wikipedia ή οπουδήποτε αλλού βολεύεται, εκτός από 'δω χάμου.
Μέσα σ' όλα όμως συνέβη και τούτο το χαριτωμένο: χαζεύοντας στο διαδίκτυο φωτογραφίες από τη ζωή της, διαπίστωσα πως δεν κατάφερνα ν' αντιληφθώ ορθά (όχι πως έχει την παραμικρή σημασία) ποιο ήταν το πραγματικό της χρώμα. Άλλοτε φορούσε το στιλπνό της Μεσογείου, άλλοτε φεγγοβολούσε το σοκολατί της Πολυνησίας, άλλοτε πάλι ανταύγαζε το βλοσυρό της Καραϊβικής. Χωρίς πολύ κόπο, ήρθε και πάλι στην επιφάνεια ετούτη η λέξη που την ακούς μία φορά στα πέντε χρόνια, έχοντας φυσικά ξεχάσει ό,τι διάβασες την προηγούμενη φορά. Γιατί η Κατερίνα Τζόνσον ήτανε, λέει, Κρεολή. Κι είναι πολύ ενδιαφέρον να παρακολουθήσει κανείς τη θολή αποκωδικοποίηση αυτής της λέξης, που δεν είναι τόσο μονοδιάστατη, όσο υποδεικνύουν τα πρώτα λεξικογραφικά λήμματα, αλλά διαπερνάται από τόσες αποχρώσεις όσες κι οι προσμίξεις των ανθρώπων.
Η αφελής, ωστόσο, αμηχανία μου έφερε στο νου κι εκείνο το ζήτημα των πρώτων φωτογραφικών φιλμ, η χημική σύσταση των οποίων ήταν κομμένη και ραμμένη στα μέτρα ροζουλί επιδερμίδων και ξανθοκάστανων βοστρύχων. Αν ήσουνα μαύρος θερμαστής από το Τζιμπουτί ή αλλού, σ' έτρωγε το μαύρο φίδι σα δε χαμογελούσες. Έπρεπε, κάποτε, να διαμαρτυρηθούν οι επιπλοποιοί κι έπειτα οι σοκολατοβιομήχανοι - γνήσια τέκνα της άριας φυλής του χρήματος - ώστε να επανεξεταστεί το τεχνολογικό υπόβαθρο της φωτογραφικής τέχνης. Ρατσιστική προκατάληψη, όπως διατείνονται τα περισσότερα άρθρα στα οποία θ' αναζητήσετε πληροφορίες (εδώ ένα) ή μήπως έτυχε; Προσωπικά ψηφίζω ναι στην προκατάληψη, μα θεωρώ το ρατσισμό μονάχα έμμεσο. Όταν στοχεύεις, απλώς, στην καταναλωτική μερίδα εκείνη που έχει να σκορπίσει χρήμα, δε σ' ενδιαφέρει το χρώμα της καταναλωτικής μερίδας, σ' ενδιαφέρει μόνο το χρώμα του χρήματος. Τα πρώτα εκείνα φιλμ θ' απεικόνιζαν άριστα τις αποχρώσεις του έβενου - είμαι σίγουρος - αν οι μαύροι οδηγούσαν λιμουζίνες κι η κυρία Νταίζη είχε σωφέρ τον Τσάρλτον Ίστον - αφήνοντας τους λευκούς να χάσκουν σα γαλακτερές κηλίδες φαντασμάτων - αλλά μας τα 'φερε ανάποδα ο προτσές κι ο ρους της Ιστορίας. Πρωτίστως πρέπει να κατηγορήσουμε τον άλλο, τον αληθινό και σοβαρό ρατσισμό, εκείνον που παγίωσε τους λευκούς στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας και πολύ δευτερευόντως εκείνους που απλά αναζήτησαν τρόπους να τα κονομήσουν από ένα status προκαθορισμένο. Άλλο τι; Ή μήπως περιμένατε να ξεκινήσει η κοινωνική επανάσταση από την Kodak;
Κλείνοντας ωστόσο κάπου εδώ, επιστρέφοντας με μια μικρή πιρουέτα του λόγου πίσω στο πρόσωπο εκείνο που τιμούμε, σας αποχαιρετώ μ' έναν ακόμη σύνδεσμο που κατάφερα να ξετρυπώσω στο μεσοδιάστημα της γραφής : μια σύντομη ματιά στη ζωή της Katherine Johnson, τη φορά τούτη γλαφυρότερα δοσμένη από την τυπική γλώσσα των εγκυκλοπαιδικών λημμάτων. Καλή συνέχεια, λοιπόν, στ' αστέρια Katherine, στην κοινή μας ετούτη τροχιά που κάποιος άλλος χάραξε για μας, για σένα, κι όλοι οι θνητοί ακολουθούμε βήμα-βήμα!
Μέσα σ' όλα όμως συνέβη και τούτο το χαριτωμένο: χαζεύοντας στο διαδίκτυο φωτογραφίες από τη ζωή της, διαπίστωσα πως δεν κατάφερνα ν' αντιληφθώ ορθά (όχι πως έχει την παραμικρή σημασία) ποιο ήταν το πραγματικό της χρώμα. Άλλοτε φορούσε το στιλπνό της Μεσογείου, άλλοτε φεγγοβολούσε το σοκολατί της Πολυνησίας, άλλοτε πάλι ανταύγαζε το βλοσυρό της Καραϊβικής. Χωρίς πολύ κόπο, ήρθε και πάλι στην επιφάνεια ετούτη η λέξη που την ακούς μία φορά στα πέντε χρόνια, έχοντας φυσικά ξεχάσει ό,τι διάβασες την προηγούμενη φορά. Γιατί η Κατερίνα Τζόνσον ήτανε, λέει, Κρεολή. Κι είναι πολύ ενδιαφέρον να παρακολουθήσει κανείς τη θολή αποκωδικοποίηση αυτής της λέξης, που δεν είναι τόσο μονοδιάστατη, όσο υποδεικνύουν τα πρώτα λεξικογραφικά λήμματα, αλλά διαπερνάται από τόσες αποχρώσεις όσες κι οι προσμίξεις των ανθρώπων.
Η αφελής, ωστόσο, αμηχανία μου έφερε στο νου κι εκείνο το ζήτημα των πρώτων φωτογραφικών φιλμ, η χημική σύσταση των οποίων ήταν κομμένη και ραμμένη στα μέτρα ροζουλί επιδερμίδων και ξανθοκάστανων βοστρύχων. Αν ήσουνα μαύρος θερμαστής από το Τζιμπουτί ή αλλού, σ' έτρωγε το μαύρο φίδι σα δε χαμογελούσες. Έπρεπε, κάποτε, να διαμαρτυρηθούν οι επιπλοποιοί κι έπειτα οι σοκολατοβιομήχανοι - γνήσια τέκνα της άριας φυλής του χρήματος - ώστε να επανεξεταστεί το τεχνολογικό υπόβαθρο της φωτογραφικής τέχνης. Ρατσιστική προκατάληψη, όπως διατείνονται τα περισσότερα άρθρα στα οποία θ' αναζητήσετε πληροφορίες (εδώ ένα) ή μήπως έτυχε; Προσωπικά ψηφίζω ναι στην προκατάληψη, μα θεωρώ το ρατσισμό μονάχα έμμεσο. Όταν στοχεύεις, απλώς, στην καταναλωτική μερίδα εκείνη που έχει να σκορπίσει χρήμα, δε σ' ενδιαφέρει το χρώμα της καταναλωτικής μερίδας, σ' ενδιαφέρει μόνο το χρώμα του χρήματος. Τα πρώτα εκείνα φιλμ θ' απεικόνιζαν άριστα τις αποχρώσεις του έβενου - είμαι σίγουρος - αν οι μαύροι οδηγούσαν λιμουζίνες κι η κυρία Νταίζη είχε σωφέρ τον Τσάρλτον Ίστον - αφήνοντας τους λευκούς να χάσκουν σα γαλακτερές κηλίδες φαντασμάτων - αλλά μας τα 'φερε ανάποδα ο προτσές κι ο ρους της Ιστορίας. Πρωτίστως πρέπει να κατηγορήσουμε τον άλλο, τον αληθινό και σοβαρό ρατσισμό, εκείνον που παγίωσε τους λευκούς στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας και πολύ δευτερευόντως εκείνους που απλά αναζήτησαν τρόπους να τα κονομήσουν από ένα status προκαθορισμένο. Άλλο τι; Ή μήπως περιμένατε να ξεκινήσει η κοινωνική επανάσταση από την Kodak;
Κλείνοντας ωστόσο κάπου εδώ, επιστρέφοντας με μια μικρή πιρουέτα του λόγου πίσω στο πρόσωπο εκείνο που τιμούμε, σας αποχαιρετώ μ' έναν ακόμη σύνδεσμο που κατάφερα να ξετρυπώσω στο μεσοδιάστημα της γραφής : μια σύντομη ματιά στη ζωή της Katherine Johnson, τη φορά τούτη γλαφυρότερα δοσμένη από την τυπική γλώσσα των εγκυκλοπαιδικών λημμάτων. Καλή συνέχεια, λοιπόν, στ' αστέρια Katherine, στην κοινή μας ετούτη τροχιά που κάποιος άλλος χάραξε για μας, για σένα, κι όλοι οι θνητοί ακολουθούμε βήμα-βήμα!
Σκίτσο του Steve Breen, από την εφημερίδα The Sun-Diego Union Tribune
Υστερόγραφο : Υπάρχει, βεβαίως, κι η ταινία «Hidden Figures» η οποία εξιστορεί, μεταξύ άλλων, κι ένα μέρος από τη συνεισφορά της Katherine Johnson (Katherine Goble την εποχή εκείνη) στους καθημερινούς άθλους της Διαστημικής Υπηρεσίας. Δεν ξέρω αν είναι καν άξια λόγου, μετριότατη στην καλύτερη τον περιπτώσεων κι επίπεδη σε κάθε ζήτημα με το οποίο καταπιάνεται. Καλή για οικογένεια Σαββάτο βράδυ με πίτσες. Κατά τ' άλλα, την αναφέρω μόνο και μόνο γιατί μ' έκανε να χαμογελάσω σε δυο-τρία σημεία, πολύ περισσότερο ωστόσο για χάρη των συγκρίσεων και την χαρά της κριτικής για τα οποία η ταινία δίνει άπειρες λαβές, σ' όποιον τουλάχιστον έχει δυο ώρες χρόνο να σκοτώσει.
No comments:
Post a Comment